Ciklus predavanja
SRBI I KRSTAŠI
Predavač dr Aleksandar Uzelac, viši naučni saradnik, Istorijski institut u Beogradu
Krstaški ratovi predstavljaju jedan od najistaknutijih fenomena celokupne evropske srednjovekovne istorije. Oni su izvršili dubok uticaj na zapadnu civilizaciju, učvrstili kolektivni identitet Latinske crkve, otvorili Sredozemlje za trgovinu i putovanja, iznedrili izveštaje i priče koje su postale sastavni deo srednjovekovne književnosti. Oni su, takođe, dodatno produbili suprotstavljenost istoka i zapada i stoga se, ne bez razloga, često ističe da posledice krstaških ratova osećamo sve do danas.
Krstaški pokreti nisu mimoišli jugoistočnu Evropu, odnosno prostor današnjeg Balkanskog poluostrva. Ovo područje je postalo neraskidivo vezano za hodočašća i poklonička putovanja daleko pre Prvog krstaškog rata (1096-1099). Grupe hodočasnika prolazile su na putu za Svetu zemlju kroz Panoniju i duž najvažnijih puteva evropskog jugoistoka, a iza njih su ostali brojni zapisi, izveštaji i dnevnici koji sadrže dragocene podatke za istoriju ovog regiona, uključujući i istoriju Srba.
O dodirima Srba i krstaša, koji se mogu kontinuirano pratiti od vremena Prvog krstaškog rata svedoče uglavnom izvori zapadnog porekla – hronike i istorije pisane od strane učesnika ili savremenika krstaških pohoda. Svedočanstva ovih dodira sačuvana su i u arheološkom materijalu. Ovi izvori do sada nisu u potpunosti predstavljeni u srpskoj istoriografiji i uglavnom su ostali nepoznati široj publici.
Imajući u vidu aktuelnost teme, ciklus predavanja zamišljen je kao sveobuhvatni pregled dodira Srba i krstaša tokom XI-XIV veka i odvijao bi se u tri celine, pod sledećim nazivima:
Predavanje: KRSTAŠI NA DVORU KRALjA BODINA
Predavanje: STEFAN NEMANjA I FRIDRIH BARBAROSA
Predavanje: CAR DUŠAN – NESUĐENI PREDVODNIK KRSTAŠKOG POHODA
Pored ova tri ključna, pivotalna događaja u dodirima Srba i krstaša, tokom ovog ciklusa predavanja biće obrađene i sledeće teme: fenomen krstaških ratova, značaj jugoistočne Evrope u krstaškim planovima i projektima, viđenje Srba i drugih pravoslavnih balkanskih naroda u očima učesnika krstaških pohoda, arheološki tragovi boravka krstaša i zapadnih hodočasnika u srpskim zemljama, uticaj krstaških ratova na razvoj naoružanja i vojne taktike srednjovekovnih Srba, krstaško osvajanje Carigrada u Četvrtom krstaškom ratu 1204. godine i značaj ovog događaja za srpsku istoriju.