Uvodna reč dr Smilja Marjanović Dušanić
Govore: dr Ljubodrag Dimić, dr Boris Begović, dr Milan Ristović i dr Tanasije Marinković
Moderator dr Miloš Ković
Sreda 2. oktobar, 19.30 sati, Mala sala Kolarčeve zadužbine
Sto godina Versajskog mira
Kako, sto godina posle njegovog potpisivanja, oceniti Versajski mir – mirovni ugovor sa Nemačkom zaključen u Versaju?
Jedno od uobičajenih, široko rasprostranjenih mišljenja jeste da su odredbe tog ugovora, pre svega one ekonomske, o reparacijama koje Nemačka treba da plati, uzrok II svetskog rata. Uzročno-posledični lanac je, prema zagovornicima ovog stanovišta, jednostavan. Prekomerne reparacije uništile su nemačku privredu, odlivi na osnovu reparacija bili su tako veliki da je ona ušla u začarani krug krize i nazadovanja, iz kojeg nije mogla da izađe, a rezultat tog privrednog nazadovanja i osiromašenja ljudi jeste uspon nacionalsocijalizma i dolazak Adolfa Hitlera na vlast. A posle toga sve je poznato.
Problem sa ovakvim viđenjem uzroka II svetskog rata leži u tome što ga ne potkrepljuju činjenice. Prvo i osnovno: nemačka privreda je u prvoj deceniji posle Versajskog mira zabeležila zavidnu dinamiku. Prema dobro istraženim izvorima i uporedno proverenim podacima koje navodi Adam Tuz u knjizi „Potop: Veliki rat i prekrajanje svetskog poretka“, čiji je prevod upravo objavila izdavačka kuće Klio, nemački nacionalni dohodak 1929. godine, deset godina posle potpisivanja Versajskog mira, iznosio je 175% dohotka iz godine u kojoj je zaključen taj mirovni ugovor. Dakle, prosečna godišnja stopa rasta nemačke privrede u ovom periodu bila je 5,8%. Lepa stopa rasta – o takvoj današnja Srbija može samo da sanja.
Ukratko, posleratna dinamika Nemačke privrede, nedotaknute ratnim razaranjima, bila je više nego zadovoljavajuća. Pad nacionalnog dohotka i njegove političke p