Autori fotografija: Aleksandrija Ajduković, Aleksandra Bošković, Dragan Petrović, Srđan Veljović i Milica Rakić
Izložba će biti otvorena do 16.3.2019. svakog dana od 10 do 20 sati, osim nedelje.
Kustos: Vladimir Bjeličić
NARUČILA SAM ISTORIJU PO MERI
Novim projektom naziva Lepa sam kao revolucija Milica Rakić nastavlja da istražuje značenja pojmova arhiviranja, kolektivnog sećanja i ličnog iskustva. Korišćenjem ustupljene arhivske građe iz Arhiva Jugoslavije i pažljivo odabranih citata, umetnica kreira specifičan narativ zasićen dvosmislenošću, dovitljivošću i humorom. Iako serija novih radova naizgled predstavlja ekstenziju dosadašnje prakse umetnice, ona se zbilja može tumačiti u svetlu produbljivanja pojedinih pitanja odnosno problema vezanih specifično za samo polje umetničkog stvaralaštva.
Naime, okosnicu ovog projekta predstavlja jedan intrigantan istorijski dokument. Reč je o pismu koje molerski radnik i amaterski umetnik Đura Rašić upućuje Josipu Brozu Titu 1947. godine sa molbom da mu država pomogne u realizaciji umetničke karijere (što rezultira finansijskom pomoći radniku). Rakić koristi ovaj dokument kao ready made, međutim, reč je o svojevrsnom artefaktu koji manifestuje na najbolji mogući način sinhronizaciju ličnog i kolektivnog u odnosu na poimanje umetnosti i ideologije u potonjem sistemu. Dakle, država uopšte ne postavlja akademsko obrazovanje kao preduslov ili imperativ za bavljenje umetnošću, već polazi od proste činjenice da svakome treba pružiti priliku da ispolji svoj talenat što jeste bio deo šireg emancipatorskog projekta pružanja mogućnosti građanima da utiču na promenu vlastitog socijalnoga statusa, te da budu aktivni učesnici opšte društvene promene.
Bez obzira na to što je pomenuti radnik očigledno prepoznat kao politički podobanpružena mu je prilika da se realizuje kao umetnik što je danas gotovo nezamislivo. Sfera umetnosti je u savremenom trenutku više nego ikada postala kontaminirana interesima vladajuće većine koja podržava isključivo tržišno isplative kreativne inicijative, pri čemu bilo kakvim nezavisnim, neakademskim, amaterskim ili politički mišljenim praksama nema mesta.
Sa tim u vezu bi se mogla dovesti i poslednja scena filma Dekameron Pjera Paola Pazolinija iz 1971. godine; film je zasnovan na nekoliko različitih priča iz Bokačovog srednjevekovnog epa, a jedna od njih prati oslikavanje crkve od strane čuvenog slikara Đota koga tumači sam reditelj. Film se završava scenom slavlja nakon uspešno obavljenog posla u kojoj slikar, to jest, Pazolini izgovara sledeću rečenicu: Pitam se,zašto stvarati umetničko delo kada je sanjati o istom toliko slađe?
Četiri godine kasnije on je brutalno ubijen ne samo zato što je bio homoseksualac, već zato što je bio politički neistomišljenik odnosno komunista. Čini se kao da postavljeno pitanje sumira Pazolinijevu filozofsku poziciju koja svoje uporište nalazi u levoj idologiji. Nepatvoreno umetničko delo kao manifestacija estetskih načela moguće je realizovati samo u domenu iluzije ili sna, dok realizacija istog u realnosti podrazumeva odgovornost i neminovno je podložna različitim spoljnim uticajima. Prema tome, poimanju umetnosti kao alatke za društveno političku artikulaciju bliska i strartegija Milice Rakić, a veza sa Pazolinijevim stvaralaštvom je očigledno i na nekim od radova inspirisanim njegovom poemom KPI mladima iz 1968. godine.
Kako bi se njena umetnička strategija pravilno razumela u odnosu na savremeni trenutak, neophodno je uzeti uobzir i lokalni društveno-politički kontekst te konstitutivne elemente dominatnog ideološkog diskursa kao što su mizoginija i istorijski revizionizam. Potiskivanje, te brisanje istorijske tekovine Narodnooslobodilačke borbe i generalno anitfašizma, te ženskog doprinosa u tim okvirima, iz kolektivnog sećanja posebno u poslednje vreme sprovodi se ne samo krivom interpretacijom događaja iz prošlosti u udžbenicima, popularnoj kulturi, agresivnim agitovanjem za uklanjanjem spomenika u javnom prostoru, već i neverovatnom medijskom zloupotrebom ženskog tela i iskustva. Obe tendecije se međusobno prožimaju u regresivnom i nadasve patrijarhalnom društvenom vrtlogu, čime se sistematski potire celokupno zaleđe ideja rodne ravnopravnosti, kolektivnog duha i solidarnosti.
Iako neke od rečenicaodnosno citata koje umetnica koristi pripadaju arhivskoj građi, stavljanjem u funkciju ženskog iskustva one postaju parolama ili pak fragmentima manifestnog tipa. Na taj način Milica Rakić naručuje istoriju po vlastitoj meri, te pušta artikulisan i glasan ženski politički glas koji pretenduje da ukaže upravo na one segmente prošlosti koji jesu bili emancipatorski i suštinski progresivni, ali i sadašnjosti koja jeste haotična i opresivna.
Konačno, umetnica na zauzima ni u kom slučaju arbitarnu poziciju nekoga ko proklamuje opštu istinu, ona, pak, ispostavlja vlastitu istinu, te se ova serija radova može posmatrati u svetlu kontinuiranog napora odnosno intencije umetnice da polje umetničkog delovanja, te neprikosnovenosti autorstva i originalnosti razgradi upravo rodnim i preciznim ideološkim pozicioniranjem.
Vladimir Bjeličić, istoričar umetnosti
Milica Rakić rođena je 1972. godine u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji. Doktorirala je na Fakultetu likovnih umetnosti u Beogradu. Predstavila je svoje radove na mnogobrojnim samostalnim i grupnim izložbama u zemlji i inostranstvu. Član je Udruženja likovnih umetnika Srbije, sa statusom samostalnog umetnika, i Komunističke partije Jugoslavije. U svom radu ispituje način na koji jezik i kultura oblikuju lični identitet. Živi i radi u Beogradu.
Podrška: Antifašistički hor Naša pjesma, Aleksandrija Ajduković, Aleksandra Bošković i Srđan Veljović